Nieuwe ontslagregeling voor statutairen bij de lokale en provinciale besturen vanaf 1 oktober 2023

Vanaf 1 oktober 2023 is de ontslagregeling die van toepassing is op werknemers in de privésector, ook van toepassing op statutairen bij de lokale en provinciale besturen.

 Statutaire personeelsleden kunnen voortaan dus ook ontslagen worden met inachtneming van een opzegtermijn- of vergoeding of zelfs met een ontslag om dringende redenen.

Voor de statutairen van lokale besturen en de provincies

De wijziging van de ontslagregeling geldt (nog) niet voor al de statutairen die het land of, in dit geval, Vlaanderen rijk is.  Enkel de statutairen die werken voor de provincies en de lokale besturen van het zien hun ontslagmogelijkheden gewijzigd. De lokale besturen omvatten de gemeenten van het Vlaamse Gewest en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn in de gemeenten van het Nederlandse taalgebied.

Bijkomende ontslagmogelijkheden die reeds van toepassing zijn op de contractuelen: opzegging, verbreking en ontslag om dringende redenen

De mogelijkheden om het dienstverband van de statutairen te beëindigen worden niet vervangen, maar aangevuld door de ontslagmogelijkheden die al van toepassing waren op de werknemers. Tot 1 oktober 2023 kunnen statutaire personeelsleden in principe uitsluitend ontslagen worden wegens beroepsongeschiktheid door ontoereikend functioneren of door een tuchtrechtelijk ontslag van ambtswege.

Vanaf 1 oktober 2023 kan het statuut ook beëindigd met toepassing van een opzegtermijn of -vergoeding, hetzij door een ontslag wegens dringende reden. De bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet worden ook van toepassing verklaar op de statutairen en hun besturen. De statutairen of de besturen kunnen het dienstverband beëindigen met een opzegbrief of zelfs onmiddellijk beëindigen met uitbetaling van een opzegvergoeding. Bij een zware tekortkoming kan het bestuur (of uitzonderlijk het statutair personeelslid) ook overgaan tot een ontslag wegens dringende redenen.

Aangezien de bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet, die reeds van toepassing zijn op de werknemers en werkgevers in de privésector en op de contractuelen in de publieke sector, nu ook gelden voor deze statutairen van lokale en provinciale besturen, krijgen de (Vlaamse) arbeidsgerechten er een grote groep van potentiële ontslagdossiers bij.

Geen kennelijk onredelijk ontslag

De werknemers in de privésector worden bijkomend beschermd worden door cao nr. 109 betreffende de motivering van het ontslag en het kennelijk onredelijk ontslag. Deze cao is niet van toepassing op de publieke sector en zeker niet de statutairen.

De Vlaamse wetgever heeft dit gecompenseerd door volgende bepaling expliciet te voorzien in de decreten voor de lokale en provinciale besturen:

“De beëindiging van de hoedanigheid van het statutaire personeelslid mag niet kennelijk onredelijk zijn. De beëindiging is gebaseerd op redenen die verband houden met het gedrag of de geschiktheid van het personeelslid of berusten op noodwendigheden voor de werking van het bestuur. Het mag geen beëindiging zijn waartoe nooit beslist zou zijn door een normaal en redelijk handelend lokaal bestuur.”

Wat de gevolgen bij een eventueel kennelijk onredelijk ontslag zouden zijn, is nog niet duidelijk. De Vlaamse Regering zal dit wellicht nog nader moeten bepalen in een besluit. Op 7 juli 2023 heeft de Regering alvast een ontwerpbesluit goedgekeurd met nieuwe regels over de definitieve ambtsneerlegging, het kennelijk onredelijk ontslag, de bijzondere ontslagbescherming en outplacement. Dit besluit moet nog voorgelegd worden aan de sociale partners en de Raad van State.

De cao nr. 109 voorziet alleszins een sanctie van een schadevergoeding gelijk aan 4 tot 17 weken verloning, rekening houdend met de mate van kennelijke onredelijkheid van het ontslag. In de privésector geldt de bescherming van kennelijk onredelijk ontslag ook pas na 6 maanden tewerkstelling bij de werkgever, maar dit lijkt niet zo te zijn voor deze statutaire personeelsleden.

Besluit

De vaste benoeming verliest haar waarde. De statutaire personeelsleden van de Vlaamse lokale en provinciale besturen zien hun bescherming van vastheid van betrekking afnemen. Hun statuut wordt meer gelijkgesteld met deze van de contractuelen en zij kunnen vanaf 1 oktober eventuele ontslagdisputen beslechten voor de arbeidsgerechten.

Voor gespecialiseerd advies of bijstand bij ontslagprocedures kan u steeds bij ons terecht.