Vergoeding voor aanhouding en hechtenis

Onterechte aanhouding

Artikel 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens voorziet in het recht op vrijheid en veiligheid:

Een ieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon. Niemand mag zijn vrijheid worden ontnomen, behalve in de navolgende gevallen en overeenkomstig een wettelijk voorgeschreven procedure (…)

In de Belgische wetgeving regelt de wet betreffende de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis van 13 maart 1973, de gevallen waarin de overheid kan gehouden zijn tot betaling van een vergoeding aan iemand die onterecht in de gevangenis heeft verbleven.

Artikel 27 voorziet een recht op vergoeding aan elke persoon die beroofd werd van zijn vrijheid in omstandigheden die strijdig zijn met de bepalingen van artikel 5 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.

De vordering hiertoe wordt ingesteld bij de gewone gerechten, in de vormen bepaald door het Gerechtelijk Wetboek, en gericht tegen de Belgische Staat in de persoon van de Minister van Justitie.

Onwerkzame hechtenis

Artikel 28 van de wet betreffende de vergoeding voor onwerkzame voorlopige hechtenis van 13 maart 1973, voorziet dat elke persoon die in voorlopige hechtenis werd genomen gedurende een periode van meer dan acht dagen, zonder dat deze hechtenis of de handhaving ervan te wijten is aan zijn persoonlijke gedraging, recht heeft op een compensatie:

• indien hij bij een in kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing rechtstreeks of onrechtstreeks buiten de zaak is gesteld
• indien hij een beschikking of een arrest van buitenvervolgingstelling heeft bekomen
• indien hij aangehouden werd of in hechtenis gebleven is nadat de strafvordering was verjaard

Het bedrag van deze vergoeding wordt vastgesteld naar billijkheid en met inachtneming van alle omstandigheden van openbaar en privaat belang.

Let wel op, ingeval de persoon nog lopende vrijheidsstraffen heeft, worden de dagen van de voorlopige hechtenis die in aanmerking komen eerst toegerekend op de nog lopende vrijheidsstraffen.

Let ook op, dat ingeval er nog openstaande schulden zijn van de betrokkene ten aanzien van de staat (boetes, gerechtskosten, achterstallige belastingen, …) dat het bedrag van schadevergoeding in eerste instantie zal worden aangewend ter compensatie van deze openstaande schulden. Tegen deze verrekening staat geen rechtsmiddel open.

Procedure

Indien betrokkene geen vordering tot schadevergoeding voor de gewone gerechten kan instellen, moet de vergoeding worden gevraagd bij een verzoekschrift gericht aan de Minister van Justitie, die binnen zes maanden beslist.

Indien de vergoeding geweigerd wordt, indien het bedrag ervan of het aantal dagen die worden toegerekend onvoldoende geacht worden, of indien de Minister van Justitie niet binnen zes maanden na het verzoek beslist, kan de betrokkene zich wenden tot de Commissie Onwerkzame Hechtenis bij het Hof van Cassatie.

De beroepen en de verzoeken bestaan uit een verzoekschrift in twee exemplaren, getekend door de partij of zijn advocaat en neergelegd ter griffie van het Hof van cassatie, binnen de zestig dagen na de kennisgeving van de beslissing van de minister of na het verloop van de termijn waarin hij uitspraak had moeten doen.

Bedragen

De bedragen die worden toegekend voor een onwerkzame hechtenis variëren. Persoonlijke leefomstandigheden, leeftijd, duur van de hechtenis en vele andere variabelen kunnen hierin een rol spelen. Gebruikelijk kan een morele schadevergoeding worden toegekend per dag onwerkzame hechtenis. Bedragen tussen 25€ en 50€ per dag zijn courant.

Toepassingsvoorwaarden

Als besluit, kan worden gesteld dat de toepassingsvoorwaarden voor een verzoek tot onwerkzame hechtenis de volgende zijn:

• een voorlopige hechtenis van minstens 8 dagen
• de voorlopige hechtenis was niet te wijten aan de persoonlijke gedraging van verzoeker (zoals de bekentenis, het weigeren tot medewerking aan het onderzoek, …)
• de betrokkene werd rechtstreeks buiten de zaak gesteld bij een in kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing

Indien u verder advies of bijstand wenst bij het bekomen van een schadevergoeding voor een onterechte hechtenis, kan u steeds bij één van onze gespecialiseerde advocaten terecht.