Categorie III: Verhoor als verdachte, zonder dat u van uw vrijheid werd benomen

Bij verhoor van een verdachte van een misdrijf waarop wel een vrijheidsstraf is voorgeschreven in het strafwetboek, gelden conform art. 47bis §2 de volgende rechten, voor zover men niet van zijn vrijheid werd beroofd (en dus niet gearresteerd werd):

“Vooraleer wordt overgegaan tot het verhoor van een verdachte, wordt aan de te ondervragen persoon op beknopte wijze kennis gegeven van de feiten waarover hij zal worden verhoord en wordt hem meegedeeld dat:

1. hij als verdachte wordt verhoord en dat hij het recht heeft om voor het verhoor een vertrouwelijk overleg te hebben met een advocaat naar keuze of een hem toegewezen advocaat, en zich door hem kan laten bijstaan tijdens het verhoor, in zoverre de feiten die hem ten laste kunnen worden gelegd een misdrijf betreffen waarvoor een vrijheidsstraf kan worden opgelegd; en, in geval hij niet van zijn vrijheid is benomen, hij zelf de nodige maatregelen moet nemen om zich te laten bijstaan;
2. hij de keuze heeft na bekendmaking van zijn identiteit om een verklaring af te leggen, te antwoorden op de hem gestelde vragen of te zwijgen;
3. hij niet verplicht kan worden zichzelf te beschuldigen;
4.  zijn verklaringen als bewijs in rechte kunnen worden gebruikt;
5. hij kan vragen dat alle vragen die hem worden gesteld en alle antwoorden die hij geeft, worden genoteerd in de gebruikte bewoordingen;
6. in voorkomend geval: hij niet van zijn vrijheid is benomen en hij op elk ogenblik kan gaan en staan waar hij wil;
7. hij kan vragen dat een bepaalde opsporingshandeling wordt verricht of een bepaald verhoor wordt afgenomen;
8. hij gebruik mag maken van de documenten in zijn bezit, zonder dat daardoor het verhoor wordt uitgesteld en dat hij, tijdens de ondervraging of later, mag vragen dat deze documenten bij het proces-verbaal van het verhoor of bij het dossier worden gevoegd.”

De bijkomende rechten, bovenop de rechten die reeds golden voor een verhoor Salduz categorie I, worden in het vet weergegeven.

Een advocaat bij het verhoor?

In de meeste gevallen zal voornoemd verhoor plaatsvinden na schriftelijke uitnodiging door de politiediensten. Wanneer een uitnodiging tot verhoor wordt verstuurd, zullen de hierboven vermelde rechten alsook de beknopte mededeling van de feiten waarover men zal worden verhoord, reeds opgenomen worden in de uitnodiging.

Wanneer u wordt uitgenodigd voor verhoor “wordt de betrokkene geacht een vertrouwelijk overleg te hebben gepleegd met een advocaat en de nodige maatregelen te hebben genomen om zich door hem te laten bijstaan tijdens het verhoor.” (art. 47bis §3 Sv.)

Enkel in dringende gevallen zal men zonder uitnodiging te werk gaan. De betrokkene zal dan voorafgaand aan het afleggen van de verklaring een schriftelijke verklaring van zijn of haar rechten ontvangen. Ook zonder uitnodiging blijven dezelfde rechten gelden, en heeft de verdachte dus recht een advocaat te consulteren of te vragen dat een advocaat het verhoor zal bijwonen. De verdachte dient hiervoor zelf een advocaat te contacteren.

Het is voor de betrokkene evenwel mogelijk afstand te doen van het recht op een vertrouwelijk overleg met een advocaat voorafgaand aan het verhoor en het recht op bijstand van een advocaat tijdens het verhoor.

Wanneer de betrokkene schriftelijk werd uitgenodigd voor verhoor, gaat de wetgever ervan uit dat reeds een vertrouwelijk overleg heeft plaatsgevonden, dit op eigen initiatief en verantwoordelijkheid.

Is er geen uitnodiging voorafgegaan aan het afnemen van het verhoor, kan de betrokkene enkel afstand doen van zijn recht op vertrouwelijk overleg en bijstand van een raadsman wanneer dit ondubbelzinnig, weloverwogen en schriftelijk gebeurt. In de praktijk gebeurt dit door het ondertekenen van een ‘afstandsdocument’, voorafgaand aan het afnemen van het verhoor.

Een vertrouwelijk overleg met een advocaat kan plaatsvinden voorafgaand aan het afleggen van de verklaring. Wanneer men voor verhoor wordt uitgenodigd, doet men er dus goed aan reeds een vertrouwelijk overleg met een raadsman te hebben gehad, vooraleer men zich naar de politiediensten begeeft.

Wanneer men niet werd uitgenodigd en nog geen vertrouwelijk overleg kon plaatsvinden, kan het verhoor worden uitgesteld of kan een vertrouwelijk overleg gedurende maximaal 30 minuten met een raadsman plaatsvinden op het politiekantoor. Hier zal meestal gewezen worden op de rechten die men bezit, op de juridische gevolgen en draagwijdte van eventuele verklaringen, op de verdere procedure die na verhoor zal volgen, …

In het kader van zijn bijstand tijdens het verhoor mag de advocaat niet antwoorden in plaats van zijn cliënt en mag hij het verhoor niet onnodig verhinderen. Zijn aanwezigheid tijdens het verhoor en advies kan evenwel zeer belangrijk zijn zodat:

• men zichzelf niet onnodig incrimineert of beschuldigt
• men zich ten gepaste tijde op zijn of haar zwijgrecht beroept
• er geen ongeoorloofde druk wordt uitgeoefend door de politie
• er eventuele verduidelijking kan worden gegeven of bijkomende vragen worden gesteld

De advocaten strafrecht van Advo-Recht.be staan u graag bij tijdens het verhoor.