Voorrang van rechts?

Een van de meest belangrijke regels in het verkeer is de voorrang van rechts. Volgens deze principeregel moet elke bestuurder voorrang te geven aan de weggebruiker die van rechts komt. Deze voorrangsregel is meer van toepassing dan men verwacht, maar heeft uiteraard ook grenzen. Bovendien is voorrang van rechts lang niet de enige voorrangsregel, maar zijn er ook andere belangrijke voorrangsregels.

Voorrang van rechts

Volgens artikel 12.3.1 van het wegverkeersreglement (wegcode) dient elke bestuurder voorrang te verlenen aan de weggebruiker die van rechts komt, behalve indien hij op een rotonde rijdt of indien de bestuurder die van rechts komt uit een verboden rijrichting komt.

Deze regel geldt evenwel niet wanneer de van rechts komende bestuurder vanuit een openbare weg of een rijbaan met een verkeersbord B1 (omgekeerde driehoek) of B5 (stopbord) komt of wanneer hij uit een aardeweg of een pad op een openbare weg met een rijbaan komt. Dan moet de van rechts komende bestuurder voorrang verlenen aan iedere bestuurder die rijdt op de openbare we of de rijbaan die hij oprijdt.

Kan men de voorrang van rechts verliezen?

Vroeg gold de bepaling dat de van rechts komende bestuurder zijn voorrang van rechts verloor wanneer hij gestopt was. Deze regel zorgde voor veel verwarring en problemen in de rechtspraak en werd in 2007 uit de Wet verwijderd.

Sinds 1 maart 2007 behouden van rechts komende bestuurders dus altijd hun voorrang, ook al zijn ze eerder gestopt!

Wanneer en waar geldt de voorrang van rechts?

De voorrangsverplichting is een algemeen geldende regel en is dus niet alleen van toepassing op kruispunten. De regel geldt ook op andere plaatsen van de openbare weg zoals het fietspad of een plein. De regel geldt ook wanneer een weg versmalt. De voertuigen die rechts rijden, mogen zich dan eerst op de versmalde rijstrook begeven. Denk aan de situatie van een wegversmalling, waar twee rijstroken verplicht worden om samen te voegen tot één.

Bovendien staat de verplichte voorrang van rechts los van het rijgedrag van de voorrang hebbende bestuurder, voor zover diens gedraging geen ‘onvoorzienbare hindernis’ oplevert. Bijvoorbeeld wanneer de voorrang hebbende bestuurder zelf een fout begaat door zonder lichten of veel te snel aan te komen en waardoor de voorrang plichtige bestuurder in zijn normale verwachtingen wordt bedrogen. Het is deze onvoorzienbaarheid waarover in de rechtspraak uitgebreid gedebatteerd wordt en afhankelijk is van de specifieke feiten.

Voorrang van rechts bij manoeuvres?

Art. 12.4 van het Wegverkeersreglement bepaalt dat een bestuurder die een manoeuvre wil uitvoeren, voorrang moet verlenen aan de andere weggebruikers.

Volgens art. 12.5 mag de bestuurder die voorrang moet verlenen bovendien slechts verder rijden indien hij zulks kan doen zonder gevaar voor ongevallen, gelet op de plaats van de andere weggebruikers, hun snelheid en de afstand waarop zij zich bevinden.

Het Wegverkeersreglement geeft zelf geen definitie van een manoeuvre, maar somt enkel een aantal manoeuvres niet limitatief op:

• • van rijstrook of van file veranderen
• • de rijbaan oversteken
• • een parkeerplaats verlaten of oprijden
• • uit een aanpalende eigendom komen
• • keren of achteruitrijden

Het Hof van Cassatie, het hoogste gerechtshof in België, omschrijft een manoeuvre als een beweging die het verkeer hindert en bijgevolg een zekere verandering van richting insluit. (Cass. 6 maart 1990)

Vooraleer dus zomaar een rijbaan over te steken of van rijstrook te veranderen moet de bestuurder voorrang verlenen aan de andere weggebruikers.

Deze voorrang van de andere weggebruikers geldt evenwel slechts voor zover zij op dat moment zelf geen manoeuvre uitvoeren. De regels voor deze situatie staan niet specifiek in art. 12.4 van het wegverkeersreglement, maar volgen uit de verschillende andere artikels in het Wegverkeersreglement.

Zo is het een grote misvatting dat wanneer twee auto’s tegelijk een manoeuvre uitvoeren, de voorrang van rechts steeds van toepassing zou zijn. Hoewel door de Politierechter in vele gevallen een toepassing van de voorrang van rechts zal worden gemaakt, is dit zeker geen algemene regel. De zaak zal steeds moeten beoordeeld worden aan de hand van de specifieke feiten.

Voorrang aan voertuigen en personen?

In een aantal specifieke situaties voorziet de Wegcode dat bestuurders voorrang moeten verlenen aan welbepaalde voertuigen of weggebruikers.

Denk in de eerste plaats aan prioritaire voertuigen zoals politie, ambulance, brandweer. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat deze prioritaire voertuigen niet meer voorzichtig moeten zijn. Andere specifieke situaties van voorrang zijn:

• De voorrang aan de autobus in de bebouwde kom die haar voornemen om de halteplaats te verlaten kenbaar heeft gemaakt
• Spoorvoertuigen
• Voetgangers aan een oversteekplaats
•  …