De handlichting door de onderzoeksrechter

Conform de Wet Voorlopige Hechtenis wordt het bevel tot aanhouding verleend door het ambt van de Onderzoeksrechter. Tegen deze beslissing staat geen hoger beroep open. De onderzoeksrechter moet een beslissing nemen, nadat hij de betrokkene eerst verhoort, 1. of er voldoende ernstige aanwijzingen van schuld voorhanden zijn en 2. of de betrokkene een gevaar vormt voor de openbare veiligheid.

Wanneer de feiten strafbaar zijn met een gevangenisstraf van meer dan 15 jaar opsluiting, dient geen bijzondere motivatie te worden gekoppeld aan dit gevaar voor de openbare veiligheid.

Wanneer de feiten strafbaar zijn met een gevangenisstraf van minder dan 15 jaar opsluiting, dient het gevaar voor de openbare veiligheid bijkomend gemotiveerd te worden door bepaalde gevaren, waaronder:

• Het recidivegevaar
• Het vluchtgevaar of onttrekkingsgevaar
• Het collusiegevaar
• Het obstructiegevaar

Het recidivegevaar houdt in dat er een gevaar bestaat dat de betrokkene zich schuldig zou maken aan het plegen van nieuwe strafbare feiten. Concrete elementen waarop de Onderzoeksrechter zich kan baseren zijn het winstgevend karakter van de feiten, het strafrechtelijk verleden van de betrokkene, zijn werksituatie, zijn eventuele verslavingsproblematiek, …

Het vluchtgevaar of onttrekkingsgevaar houdt in dat er een gevaar bestaat dat de betrokkene zich zou onttrekken van de verdere rechtsgang wanneer hij in vrijheid zou worden gesteld. Concrete elementen waarop de Onderzoeksrechter zich kan baseren zijn (het gebrek aan) vaste inschrijving in het Belgische Rijk, de mogelijkheid tot betaling van een borg, …

Het collusiegevaar houdt het gevaar in dat wanneer de betrokkene in vrijheid wordt gesteld, hij zich zou verstaan met derden en op deze manier het onderzoek zou kunnen beïnvloeden. Er zou bijvoorbeeld een manipulatie kunnen gebeuren van het slachtoffer, met de bedoeling de verklaringen in te trekken of aan te passen. Ook met medeverdachten kunnen er afspraken gebeuren.

Het obstructiegevaar houdt het gevaar in dat wanneer de betrokkene in vrijheid wordt gesteld, hij het onderzoek zal tegenwerken door bijvoorbeeld bewijsmateriaal te laten verdwijnen, accounts of rekeningen te blokkeren, …

Op basis van deze elementen kan een aanhoudingsmandaat verleend worden. De geldigheid van de redenen voor de aanhouding worden op regelmatige basis gecontroleerd door de Raadkamer, zoals voorzien in de wet. Deze zal een eerste maal binnen de vijf dagen na de aanhouding een beschikking moeten vellen. Nadien volgt een maandelijkse controle tot aan de derde zitting van de Raadkamer. Hierop volgt een controle om de twee maanden.

De onderzoeksrechter kan evenwel op elk moment beslissen dat de aanhouding niet langer noodzakelijk is. Het bevel tot aanhouding kan dan opgeheven worden zelfs zonder tussenkomst van de Raadkamer.

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer de aanwijzingen van schuld niet langer voorhanden zijn, of wanneer de Onderzoeksrechter van mening is dat er geen redenen meer zijn om de hechtenis te handhaven. Hierbij kan opnieuw verwezen worden naar de voormelde argumenten van recidive, onttrekking, collusie en obstructie.

Wanneer een onderzoeksrechter een opheffing van het bevel tot aanhouding beveelt, wordt dit een handlichting genoemd.

Deze handlichting kan ook gevraagd worden door de betrokkene of diens raadsman, wanneer er zich nieuwe elementen aanbieden en daarom de onmiddellijke tussenkomst van de onderzoeksrechter gevraagd wordt. Dit verzoek tot handlichting wordt gemotiveerd overgemaakt aan de onderzoeksrechter, zodat deze een beslissing kan nemen zonder tussenkomst van de Raadkamer. Dit kan op elk moment zolang het gerechtelijk onderzoek loopt en de onderzoeksrechter dus nog gelast is met het onderzoek.

Onze gespecialiseerde advocaten kunnen u bijstaan in het opstellen van een verzoek tot handlichting.