Gerechtelijke vereffening en verdeling

Na het openvallen van een nalatenschap is de effectieve verdeling van de goederen vaak nog een delicate kwestie. Indien alle erfgenamen het eens zijn kan de notaris de verdeling binnen redelijke een redelijk termijn ten einde brengen, maar wat bij onenigheid?

Minnelijke vereffening en verdeling

In het geval van een overlijden doet zich een onverdeeldheid voor met betrekking tot de nalatenschap. Deze onverdeeldheid moet worden vereffend en verdeeld volgens de juridische spelregels.

Indien alle erfgenamen (wettelijk en testamentaire) het eens zijn met de omvang van de nalatenschap en de precieze verdeling, spreekt men van minnelijke vereffening en verdeling. (Art. 1205 Ger.W.)

Gerechtelijke vereffening en verdeling

Indien de erfgenamen het niet eens zijn, bijvoorbeeld over de omvang, de geldigheid van een testament of …, dan kan de notaris niet overgaan tot een minnelijke verdeling en zal een gerechtelijke vereffening en verdeling zich opdringen. (Art. 1207 Ger.W.)

De meeste gerede erfgenaam (of meerdere) dienen zich tot de rechtbank te wenden en dus de andere erfgenamen te dagvaarden om tot verdeling te komen. Men doet hiervoor best beroep op een advocaat gespecialiseerd in erfrecht.

De Rechtbank van de plaats waar de erfenis is opengevallen is bevoegd wanneer het gaat om rechtsvorderingen tot verdeling en, tot bij de verdeling, om rechtsvorderingen tot opvordering van nalatenschappen en alle andere rechtsvorderingen tussen mede-erfgenamen of legatarissen. (Art. 627, 3° Ger.W.)

De Rechtbank zal dan een vonnis uitspreken, waarbij de verdeling bevolen wordt en eens notaris zal worden aangeduid om zulks in goede banen te leiden. De partijen kunnen hun voorkeuren of bezwaren met betrekking tot een bepaalde notaris kenbaar maken, waarna de rechter de knoop zal doorhakken. (Art. 1210 Ger.W.)

Met het vonnis kan de aangestelde notaris dan worden geactiveerd om de werkzaamheden te starten. Zo zal hij overgaan tot inventarisatie, een eventuele boedelbeschrijving en de verklaringen van partijen opnemen i.v.m. eventuele betwistingen. Daarna zal de notaris een ontwerp van verdeling opstellen en dit aan alle partijen meedelen. Indien alle erfgenamen het eens zijn met het ontwerp van verdeling, wordt de zaak definitief, en zal de notaris aan elke erfgenaam zijn aandeel of erfenis kunnen uitkeren.

Wanneer één van de erfgenamen niet akkoord gaat met de voorgestelde verdeling, dan wordt hiervan een akte opgesteld, en wordt het hele dossier terug overgemaakt aan de rechtbank,  die dan een definitieve uitspraak zal doen.

Hoe lang duurt een gerechtelijke vereffening en verdeling?

De volledige procedure van gerechtelijke verdeling kan lang aanslepen. Hoe lang dat precies is hangt vaak af van de proceshouding van de erfgenamen. Het is evenwel de enige manier om partijen te dwingen een bepaalde verdeling te aanvaarden.

Toch nog een akkoord?

Eens gestart met de gerechtelijke verdeling wil dit natuurlijk niet zeggen dat partijen onderling niet meer tot een akkoord of deelakkoord kunnen komen. De notaris heeft ook de belangrijke rol om bemiddelend op te treden waar mogelijk. (Art. 1214 Ger.W.)

Indien partijen intussen tot een bepaalde overeenkomst komen zal de notaris daar akte van nemen en kan de vereffening en verdeling sneller worden afgesloten.