Kennisbank Familierecht Algemeen Ouderschapsplan voor gescheiden ouders

Ouderschapsplan voor gescheiden ouders

Ouderschapsplan

Een ouderschapsplan is een plan of overeenkomst dat wordt opgemaakt tussen gescheiden ouders over hun kinderen. Het bevat een groot aantal onderlinge afspraken over verschillende aspecten van het ouderschap na de relatiebreuk of echtscheiding. Het is een geschreven akkoord met afspraken over de opvoeding van de kinderen. Een ouderschapsplan wordt opgemaakt in onderling overleg tussen beide ouders, die samen nadenken over de noden en behoeften van hun kinderen en hoe zij daaraan op de beste manier tegemoet komen. 

 

Voordelen van een ouderschapsplan

Het opmaken van een ouderschapsplan is in België nog niet verplicht. In Nederland is dit wel al het geval. Er wordt in België in ieder geval al sterk geadviseerd aan ouders om een ouderschapsplan over hun kinderen op te maken. Verschillende studies tonen namelijk de voordelen aan van een ouderschapsplan.

Zie hiervoor:

  • Bastaits, K., Pasteels, I., Van Peer, C., & Mortelmans, D. (2011). Een verplicht ouderschapsplan na echtscheiding? Inzichten vanuit de SIV-studie. Relaties en Nieuwe Gezinnen, 1(1), 1-35;
  • Bastaits, K., Van Peer, C., & Mortelmans, D. (2011). Hoe beleven partners en kinderen een echtscheiding?In D. Mortelmans, I. Pasteels, P. Bracke, K. Matthijs & J. Van Bavel (Eds.), Scheiden in Vlaanderen (pp. 113-134).
  • Bastaits, K., Van Peer, C., Mortelmans, D., Alofs, E., & Pasteels, I. (2011). Hoe verloopt een echtscheiding in Vlaanderen? In D. Mortelmans, I. Pasteels, P.
    Bracke, K. Matthijs, & J. Van Bavel (Eds.), Scheiden in Vlaanderen (pp. 85-112).

 

Ten eerste toont onderzoek duidelijk aan dat ouders minder onderlinge conflicten ervaren als zij een ouderschapsplan hebben opgemaakt. Bij de opmaak van een ouderschapsplan denken ouders op voorhand na over goede en duidelijke onderlinge afspraken. Wanneer er geen ouderschapsplan wordt opgemaakt, ziet men dat er vaak gediscussieerd wordt over kleine details. Hoewel deze details het vaak niet waard zijn om over te discussiëren, kunnen deze later toch leiden tot communicatieproblemen en ruzie.

In de tweede plaats geeft een ouderschapsplan een duidelijk signaal aan ouders dat ze altijd moeten handelen in het belang van hun kinderen. Bij een ouderschapsplan staan de kinderen steeds op de eerste plaats. Hoewel dit uiteraard logisch is, wordt dit door ouders vaak vergeten in de onderlinge strijd na een echtscheiding of relatiebreuk. Een ouderschapsplan verplicht ouders om na te denken over de impact van hun relatiebreuk of echtscheiding op hun kinderen. Deze denkwijze stelt ouders vaak in staat om hun eigen emoties opzij te zetten en te kijken naar hetgeen hun kinderen écht nodig hebben.

Tenslotte stelt een ouderschapsplan ouders in staat om samen na te kijken over de toekomst van hun kinderen. Een ouderschapsplan werkt dus zowel op korte termijn als op lange termijn. Het is de bedoeling dat het ouderschapsplan in staat is om mee te groeien met het kind. De noden en behoeften van een kleuter is namelijk verschillend dan de noden en behoeften van een tiener. Ouders kunnen namelijk afspreken dat hun kinderen in hun eerste levensjaren hoofdzakelijk bij de ene of andere ouder blijven, maar dat op latere leeftijd wordt overgeschakeld naar een gelijkmatig gedeeld verblijf (bv. week-weekregeling). Dit toekomstperspectief geeft duidelijkheid voor zowel ouders als kinderen zelf.

 

Checklist voor een ouderschapsplan

Een ouderschapsplan wordt steeds opgemaakt op maat van beide ouders én hun kinderen. Om die reden bestaat er dus geen model-ouderschapsplan dat ouders kunnen gebruiken. Ouders zullen uitgebreide gesprekken moeten voeren over hoe zij afspraken willen maken over hun kinderen. Bij Advo-recht.be raden wij ouders aan om na te denken over volgende vragen die kunnen worden gebruikt als ouderschapsplan – checklist.

 

  1. Afspraken over het ouderlijk gezag

  • Hoe wordt het ouderlijk gezag uitgeoefend?
  • Hoe wordt de schoolkeuze bepaald? Wat vinden wij belangrijk bij een schoolkeuze? In welke mate heeft het kind zelf mee inspraak bij de schoolkeuze?
  • Hoe worden medische keuzes gemaakt? Hoe zien wij als ouders de verzorging van ons kind bij een levensbedreigende ziekte?
  • Hoe worden levensbeschouwelijke keuzes gemaakt? In welke mate kan het kind zelf beslissen?
  • Welke hobby’s gaat het kind uitoefenen?

 

  1. Opvoeding en praktische afspraken

  • Wie koopt de kleding voor de kinderen en met welk budget? Welke kledingstukken worden gedeeld?
  • Hoeveel zakgeld wordt er gegeven door welke ouder?
  • Wie koopt de verjaardagscadeaus, cadeaus voor de feestdagen? Wie zorgt er voor de traktaties op school?
  • Welke ouder staat in voor de medische afspraken, zoals tandarts, huisarts, vaccinaties…?
  • Hoe wordt er gespaard voor het kind?
  • Regels over schermtijd en aankoop van smartphone.
  • Hoe worden vakanties ingevuld? Zowel eigen vakanties als vakantiekampen voor de kinderen zelf.
  • Wie houdt de identiteitsdocumenten van de kinderen bij en wanneer worden deze meegegeven aan de andere ouder?

 

  1. Afspraken over onderlinge communicatie

  • Hoe loopt de communicatie tussen beide ouders onderling en over welke onderwerpen? Wordt er gewerkt met een heen-en-weerschriftje?
  • Moeten er vaste overlegmomenten ingepland worden over bepaalde thema’s? (bijvoorbeeld over vakantie-invulling en vrijetijdsbesteding)
  • Welke ouder staat er in eerste contact met leerkrachten, directie, begeleiding vrijetijdsbesteding?
  • Over welke zaken wordt er gecommuniceerd en via welke manier? (bijvoorbeeld: gezondheid en welzijn, schoolprestaties, vriendjes)
  • Hoe verloopt de communicatie tussen ouders en eventuele plus-ouders?
  • Worden oudercontacten op school gezamenlijk ingepland of afzonderlijk? Wat met de aanwezigheid van eventuele plus-ouders?

 

  1. Afspraken over onderlinge conflicten

  • Welke afspraken maken jullie om de kinderen buiten onderlinge conflicten te houden?
  • Is er een vertrouwenspersoon die kan worden ingeschakeld bij onderlinge conflicten?
  • Welke stappen dienen er te worden genomen bij blijvende onenigheid? Wordt er een bemiddelaar ingeschakeld?

 

  1. Afspraken over speciale dagen

  • Is er een aanpassing van verblijfsregeling nodig voor speciale dagen, zoals feestdagen, vaderdag, moederdag, verjaardagen familieleden?
  • Wie voorziet de cadeaus voor speciale dagen? Krijgt het kind de mogelijkheid om iets te knutselen voor moederdag wanneer hij bij vader verblijft of andersom?
  • Welk feest wordt bij welke ouder gevierd?

 

  1. Beslissingen over het kind

  • Wie beslist over welke zaken? Over welke zaken wordt er overleg gepleegd? Wat als er geen akkoord is tussen beide ouders?
  • Voorbeelden zijn: huisregels, lichamelijke verzorging, kapper, kleding, school, huiswerk-controle, sport, hobby, vaccinaties, medische afspraken, medische verzorging, studentenjob, vakantiekampen, deelname aan wedstrijden…

 

  1. Afspraken in geval van nieuwe partner

  • Wanneer wordt een nieuwe partner voorgesteld aan de andere ouder en de kinderen?
  • Hoe gebeurt de kennismaking?
  • Hoe wordt de plus-ouder aangesproken? Welke rol zal de plus-ouder innemen?
  • Hoe verlopen de contacten tussen ouders en plus-ouders?

 

  1. Afspraken over grootouders en andere familieleden

  • Op welke tijdstippen zien de kinderen hun grootouders, tantes, nonkels, nichtjes, neefjes?
  • Welke zorgtaken nemen de grootouders op?
  • Hoe en door wie worden deze familieleden op de hoogte gebracht bij belangrijke levensgebeurtenissen?

 

  1. Afspraken over de verblijfsregeling

  • Waar zullen de kinderen gedomicilieerd zijn?
  • Wanneer verblijven de kinderen bij welke ouder? Hoe verloopt de wissel?
  • Wat wordt er voorzien bij de wissel?
  • Wie staat in voor het vervoer?
  • Kan er van deze afspraken worden afgeweken en hoe communiceert men onderling?
  • Worden er overlegmomenten ingepland om de verblijfsregeling te bespreken?
  • In welke omstandigheden moet de verblijfsregeling gewijzigd worden?
  • Hoe wordt er omgegaan met het eigen gevoel en inspraak van de kinderen bij aanpassing van een verblijfsregeling?

 

  1. Financiële afspraken

  • Wie zal het groeipakket ontvangen? Wordt de helft doorgestort naar de andere ouder?
  • Moet er een onderhoudsbijdrage worden betaald en hoeveel? Op welke manier wordt de onderhoudsbijdrage geïndexeerd? Dient de onderhoudsbijdrage aangepast te worden op belangrijke scharniermomenten (bv. overgang naar middelbaar onderwijs)?
  • Welke kosten zijn buitengewone kosten en hoe worden deze onderling verdeeld?
  • Hoe worden buitengewone kosten onderling afgerekend?
  • Wordt er gewerkt met een kindrekening? Zo ja, welke kosten mogen hiermee betaald worden?
  • Wie neemt de kinderen fiscaal ten laste? Is een fiscaal co-ouderschap mogelijk?
  • In welke omstandigheden wordt de financiële regeling gewijzigd?
  • Wat bij niet-betaling van een onderhoudsbijdrage of buitengewone kosten?

 

  1. Evaluatie ouderschapsplan

  • Wat als het ouderschapsplan niet wordt nageleefd?
  • Wat als het ouderschapsplan moet worden bijgestuurd?
  • Worden er vaste momenten ingepland ter evaluatie van het ouderschapsplan?

 

Nuttige tips

Je kan een ouderschapsplan zo uitgebreid of beperkt maken zoals jullie beiden willen. Denk op voorhand goed na over enkele onderwerpen en bespreek wat je belangrijk vindt. Veel aspecten rekenen ook op het gezond verstand van beide ouders. Plan dus voldoende tijd in om met elkaar aan tafel te zitten en laat verwijten en wrevel achterwege. Luister ook zeker naar hoe de kinderen zich voelen.

Tijdens deze besprekingen kunnen ouders zich ook steeds laten begeleiden door een advocaat of bemiddelaar. Bij Advo-recht.be hebben we de nodige specialisten om u daarbij te begeleiden.

Op zoek naar een advocaat familierecht?

Tijdens een eerste consultatie wordt uw probleem besproken, waarbij onze advocaten het juridische kader schetsen en de mogelijke oplossingen overlopen.

MAAK EEN AFSPRAAK