Schijnhuwelijk

België, bekend om zijn schilderachtige landschappen en rijke culturele erfgoed, is ook een populaire bestemming geworden voor velen die op zoek zijn naar een beter leven. Deze populariteit heeft echter geleid tot een toename van het fenomeen van het “schijnhuwelijk”. In deze blogpost zullen we het concept van schijnhuwelijk bespreken, de implicaties binnen het Belgische rechtskader verkennen en de maatregelen bespreken die zijn genomen om dit probleem aan te pakken.

Wat is een schijnhuwelijk?

Een schijnhuwelijk is een huwelijk dat wordt aangegaan met als voornaamste doel het omzeilen van immigratiewetten of het verkrijgen van andere juridische voordelen, zoals verblijfsrechten, in plaats van oprechte emotionele of familiale redenen. Deze praktijk wordt vaak gezien als een snelle manier om het Belgische staatsburgerschap of een legale verblijfsstatus in de Europese Unie te verkrijgen.

Juridische definitie en erkenning

De Belgische wet (art.146bis B.W.) definieert een schijnhuwelijk als een huwelijk waarbij een of beide partijen niet de intentie hebben om een gemeenschappelijk leven op te bouwen, en het huwelijk voornamelijk gemotiveerd is door het verkrijgen van een immigratievoordeel. Het Belgische Burgerlijk Wetboek biedt een kader voor het identificeren en aanpakken van schijnhuwelijken, zodat huwelijken uit gemakzucht de integriteit van het immigratiesysteem van het land niet ondermijnen.

Detectie en preventie

Bij huwelijksaangifte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, houdt deze rekening met de omzendbrief over de strijd tegen schijnhuwelijken en schijnsamenwoningen van 6 september 2013 van de minister van Justitie. Deze omzendbrief geeft een niet-limitatief overzicht van een aantal factoren die gecombineerd ‘een ernstige aanduiding kunnen vormen dat een schijnhuwelijk wordt beoogd’.

Deze factoren zijn de volgende:

• Partijen verstaan mekaar niet, of kunnen enkel op een gebrekkige wijze met elkaar communiceren, of doen beroep op een tolk;
• Partijen hebben elkaar vóór de huwelijkssluiting nooit eerder ontmoet;
• Eén van de partijen woont duurzaam samen met iemand anders;
• Partijen kennen elkaars naam of nationaliteit niet;
• Eén van de aanstaande echtgenoten weet niet waar de andere werkt;
• Manifest uiteenlopende verklaringen omtrent de omstandigheden van de ontmoeting;
• Een som geld wordt beloofd bij het aangaan van het huwelijk;
• Het uitoefenen van prostitutie door één van beiden;
• Het optreden van een tussenpersoon;
• Een groot leeftijdsverschil;
• Eén van de partijen heeft het recht op gezinshereniging door huwelijk of wettelijke samenwoning al geopend voor één of meerdere andere personen;
• Eén van de partijen heeft al één of meer pogingen gedaan om een schijnhuwelijk of een schijn-wettelijke samenwoning te sluiten;
• Eén van de partijen is niet geslaagd in alle wettelijke mogelijkheden om zich in België te vestigen.

Volgens de Minister van Justitie moeten dus meerdere indicatoren aanwezig zijn voor er sprake kan zijn van een mogelijk schijnhuwelijk. Eén enkel element is onvoldoende.

Juridische gevolgen

Het aangaan van een schijnhuwelijk heeft ernstige gevolgen in België:

1. Nietigverklaring van het huwelijk: Als een huwelijk als schijnhuwelijk wordt beschouwd, kan het door de rechtbank nietig worden verklaard. Deze nietigverklaring maakt het huwelijk ongeldig vanaf het begin, alsof het nooit heeft bestaan.

2. Strafrechtelijke vervolging: Beide partijen die betrokken zijn bij een schijnhuwelijk kunnen strafrechtelijk worden vervolgd, wat kan leiden tot boetes of gevangenisstraf. Facilitators, zoals tussenpersonen die dergelijke huwelijken regelen, kunnen ook worden vervolgd. Indien men het slachtoffer is van een schijnhuwelijk, bv. wanneer men zelf wel uit liefdesoverwegingen in het huwelijksbootje is gestapt, dan wordt men uiteraard niet vervolgd.

3. Verwijdering van het grondgebied: Niet-Belgische burgers die schuldig worden bevonden aan het aangaan van een schijnhuwelijk kunnen worden gedeporteerd en uitgesloten van hernieuwde toegang tot België of de Schengenruimte.

4. Verlies van verblijfsrecht: Elke verblijfs- of staatsburgerschapsstatus verkregen door een schijnhuwelijk kan worden ingetrokken, wat leidt tot aanzienlijke juridische en persoonlijke gevolgen.

Conclusie

Schijnhuwelijken vormen een aanzienlijke uitdaging voor de Belgische autoriteiten, die streven naar het behoud van de integriteit van het immigratie- en rechtssysteem van het land. Door waakzame opsporing, stringente juridische maatregelen en samenwerking tussen instanties, blijft België werken aan het verminderen van het aantal schijnhuwelijken. Voor degenen die overwegen om in België te trouwen, is het cruciaal om de juridische implicaties te begrijpen en ervoor te zorgen dat de verbintenis op oprechte bedoelingen is gebaseerd.