Femicide

Femicide, de moord op vrouwen en meisjes enkel vanwege hun geslacht, is een verontrustende realiteit die wereldwijd voorkomt en een schending vormt van fundamentele mensenrechten. Het is een ernstige vorm van gendergerelateerd geweld die diepgeworteld is in structurele ongelijkheden en maatschappelijke normen. In dit blogbericht willen we het belang benadrukken van gecoördineerde actie om femicide te bestrijden en gerechtigheid te waarborgen.

Definiëring van femicide

Femicide is een genderspecifieke term die afgeleid wordt van de term homicide (moord): een extreme vorm van geweld ten aanzien van vrouwen die resulteert in de dood. Femicide is dus een gendergerelateerde moord, een specifieke vorm van moord omwille van sekse of genderidentiteit. Hoewel de termen femicide en feminicide vaak door elkaar gebruikt worden, verwijst de eerste naar de individuele slachtoffers van moord en wordt feminicide daarentegen gebruikt om te verwijzen naar de structurele aard van het probleem. Deze laatste term wordt gebruikt om te benadrukken dat de moord op vrouwen omwille van hun sekse of genderidentiteit veelvuldig voorkomt en dus een systematisch probleem is dat vraagt om onderzoek en structurele acties.

Omvang van het probleem

De omvang van femicide is verontrustend.

Wereldwijd schatten de Verenigde Naties dat er in 2021 maar liefst 81.100 vrouwen en meisjes intentioneel vermoord werden, waarvan circa 45.000 door hun (ex)partner of een familielid. De Verenigde Naties geven echter ook aan dat de data beperkt zijn: in sommige landen is er sprake van een datakloof met geen of beperkte data voorhanden.

In België is er nog geen officiële monitoring van femicide. Op dit moment gebeurt dataverzameling via administratieve data via politierapporten van moordzaken. Die hebben echter heel wat beperkingen, waardoor er sprake is van een beperkte rapportering. Omwille van het gebrek aan dataverzameling werd in 2017 de blog Stop Femicide opgericht, waarbij slachtoffers aan de hand van persberichten in kaart gebracht worden. In 2022 stond de teller op 24 en in 2023 op 26.

Noodzaak van gerechtelijke actie

Het stoppen van femicide vereist een gecoördineerde juridische inspanning op alle niveaus van de samenleving. Dit omvat het aannemen van wetgeving ter preventie en bestraffing van gendergerelateerd geweld, het promoten van gendergelijkheid en empowerment van vrouwen en meisjes, het verbeteren van de toegang tot gerechtigheid en ondersteuning voor slachtoffers, en het bevorderen van bewustwording en verandering in attitudes met betrekking tot gender en geweld.

In 2001 trad het eerste Nationaal Actieplan tegen Gendergerelateerd Geweld (NAP) in werking. Sindsdien zijn er heel wat verschuivingen geweest inzake aandachtspunten en aanpak. Waar in de eerste NAP’s de focus lag op partnergeweld, verschuifde de focus naar de inclusie van meer specifieke vormen van geweld zoals vrouwelijke genitale verminking, gedwongen huwelijken en seksueel geweld. In het meest recente NAP (2021-2025) is er ook aandacht voor cybergeweld, en kreeg femi(ni)cide een centrale rol.

Steeds meer komt er de vraag om femicide als afzonderlijk misdrijf op te nemen in het Strafwetboek.

Conclusie

Femicide is een ernstige schending van mensenrechten die onverwijld moet worden aangepakt door middel van juridische actie en collectieve inspanningen op alle niveaus van de samenleving. Als juridische gemeenschap moeten we ons verenigen om femicide te bestrijden en te streven naar een wereld waarin vrouwen en meisjes veilig en vrij kunnen leven, zonder angst voor geweld en discriminatie. Het is onze juridische plicht om femicide te stoppen en gerechtigheid te waarborgen voor alle slachtoffers van deze misdaden.