U bent slachtoffer van een misdrijf? Welk stappenplan moet u doorlopen?

Wanneer u slachtoffer bent geworden van een misdrijf, dient u steeds eerst de hulpdiensten te verwittigen. Wanneer er sprake is van ernstige lichamelijke schade, dient uiteraard een ziekenwagen ter plaatse te komen. Daarnaast zal de politie zo snel mogelijk verwittigd moeten worden, om eventuele dader(s) op te sporen of om ter plaatse de nodige vaststellingen te doen teneinde de potentiële dader(s) te identificeren.

Het is belangrijk dat eventuele sporen nog niet worden uitgewist voordat de politie ter plaatse komt. Begin bijvoorbeeld bij een inbraak dus niet onmiddellijk de woning op te ruimen. Essentiële sporen zoals schoeiselsporen, vingerafdrukken en DNA zijn zeer delicaat en moeten absoluut intact blijven totdat de politie alle nodige vaststellingen heeft kunnen verrichten.

Wanneer tussenkomst van slachtofferhulp noodzakelijk is, zal het slachtoffer dit ook kunnen aangeven aan de politiediensten. Zij brengen het slachtoffer in contact met de essentiële hulpverlening.

2. Afleggen van een verklaring en registratie benadeelde partij

Het slachtoffer zal gehoord worden door de politie. Dit kan de dag van de feiten zelf gebeuren, of het slachtoffer kan uitgenodigd worden om een verklaring af te leggen op het politiebureel enkele dagen later.

Het is zeer belangrijk dat de verklaring van het slachtoffer wordt neergeschreven in een officieel proces-verbaal (PV). Dit PV wordt meegenomen in het onderzoek en zal later ook als bewijs in rechte kunnen worden gebruikt.

Het is belangrijk dat het slachtoffer zo gedetailleerd mogelijk zijn of haar verhaal op papier laat zetten, zodat de politie die de zaak moet onderzoeken met alle aangegeven informatie aan de slag kan gaan.

Eveneens essentieel is dat het slachtoffer de geleden schade zo uitgebreid en exact mogelijk beschrijft. Het slachtoffer kan ook documenten die deze schade aantonen (zoals facturen, doktersattesten, …) laten voegen aan het PV zodat deze tevens mee in het dossier terecht komen. Het is zeer belangrijk dat het slachtoffer zich laat registreren als benadeelde partij. Dit kan gebeuren in de verklaring bij de politie. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat de actoren van justitie het slachtoffer verder op de hoogte zullen houden van wat er gebeurt met het dossier. Wordt de zaak geseponeerd, wordt er een voorstel tot bemiddeling gedaan, wordt de zaak voor de rechtbank gebracht, … De benadeelde partij zal hiervan op de hoogte worden gebracht.

3. Laat de schade vaststellen

Het is zeer belangrijk dat de schade die werd geleden door toedoen van het misdrijf, uitgebreid en gedetailleerd beschreven wordt. Fysieke schade kan worden vastgesteld door een dokter in een medisch attest. Materiële schade kan aangetoond worden door facturen, aankoopbewijzen, foto’s, herstellingsnota’s, bestekken voor herstelling, …

4. Contacteer uw verzekeraar

Afhankelijk van welke polissen u heeft aangegaan bij uw verzekeraar, kan deze laatste de geleden schade reeds vergoeden. De meest voorkomende verzekeringen zijn de familiale verzekering en de brand- en diefstalverzekering.

De verzekeraar zal u gewoonlijk vragen een kopie van uw verklaring bij de politie of het PV-nummer mee te delen. Daarnaast zal u gevraagd worden een duidelijk overzicht van de schade over te maken aan de verzekeraar.

Niet iedereen heeft een polis onderschreven waardoor de volledige schade wordt vergoed. In sommige gevallen zal er geen verzekering zijn of zal niet alle schade terugbetaald worden. In dat geval zal u zich rechtstreeks tot de dader moeten wenden om uw schade vergoed te zien.

5. Contacteer een advocaat

Uw advocaat of raadsman kan u bijstaan tijdens de volledige juridische procedure. Dit begint reeds bij het vooronderzoek naar de feiten, maar kan gaan tot en met de vertegenwoordiging voor de rechtbank of de recuperatie van de schade.

U heeft steeds vrije keuze van advocaat. Wanneer u een polis rechtsbijstand heeft onderschreven bij uw verzekeraar, kunnen de advocatenkosten op de verzekeraar verhaald worden en dient u zelf niet tussen te komen in de kosten. Contacteer uw advocaat, zodat deze kan nagaan bij de verzekering welke kosten al dan niet gedekt zullen worden.

Wanneer u over onvoldoende financiële middelen beschikt, kan u aanspraak maken op een pro deo bijstand. Contacteer uw advocaat zodat deze kan nagaan of u aan de voorwaarden voldoet, en zodat deze een aanvraag kan doen bij het Bureau voor Juridische Bijstand.

6. Opvolging van het vooronderzoek

Als slachtoffer heeft u verschillende rechten tijdens het vooronderzoek. Zo kan u bijvoorbeeld bijkomende onderzoekshandelingen aanvragen die u noodzakelijk acht om de waarheid aan het licht te brengen. U kan ook steeds inzage vragen in het strafdossier of er een afschrift van bekomen.

Wanneer het vooronderzoek beëindigd wordt, kunnen verschillende beslissingen genomen worden: de zaak kan geseponeerd worden, de verdachte kan buiten vervolging worden gesteld, een bemiddeling in strafzaken kan worden voorgesteld, of de zaak kan naar de rechtbank doorverwezen worden.

U neemt best contact op met uw advocaat om de verschillende mogelijkheden te bespreken of om eventueel een verzoekschrift te laten indienen.

7. Terugvorderen van de schade

De schade die u heeft opgelopen naar aanleiding van het misdrijf, zal uiteindelijk teruggevorderd moeten worden van de dader. Dit kan op verschillende manieren.

Wanneer een dader zich moet verantwoorden voor de Correctionele Rechtbank, kan u zich als slachtoffer burgerlijke partij stellen. U zal op de zitting aanwezig moeten zijn en uw schadevergoeding schriftelijk moeten aanvragen, begeleid van bewijsstukken om de schade te staven.

Wanneer een bemiddeling in strafzaken wordt opgestart, kan in het kader van de bemiddeling ook aan de verdachte opgelegd worden dat hij het slachtoffer integraal vergoed. In dat geval wordt dit opgelegd en gecontroleerd door het Openbaar Ministerie. Ook buiten het kader van een bemiddeling, kan echter steeds getracht worden op minnelijke wijze tot een akkoord te komen.

Wanneer een zaak geseponeerd wordt, zijn uw kansen op het bekomen van een schadevergoeding daarom niet volledig tenietgedaan. Er zijn nog steeds mogelijkheden om de dader rechtstreeks te dagvaarden voor de Correctionele Rechtbank. Ook voor de Burgerlijke Rechtbank, kan een procedure gestart worden waarbij men de fout van de gedaagde en de schade probeert aan te tonen. Voorwaarde is uiteraard wel dat u de identiteit van de dader kent, opdat u hem of haar voor de rechtbank kan dagvaarden.