Het verkeer van de toekomst? Over elektrische fietsen, speed pedelecs, e-steps en monowheels.

Met België als een van de grootste filelanden ter wereld en de nefaste impact van benzine- en dieselmotoren op het milieu, stijgt de vraag en het aanbod naar alternatieve vervoersmiddelen voortdurend. Geregeld zoeven er al elektronische fietsen voorbij in het straatbeeld, maar ook steeds meer elektronische steps, skateboards en futuristische monowheels duiken op in het verkeer. Zijn die eigenlijk wel allemaal toegelaten op de openbare weg?

Onduidelijkheid in de wetgeving?

Zeer vaak ontstaat wetgeving als reactie op nieuwe maatschappelijke tendensen of ontwikkelingen. Zo ook met de nieuwe elektrische vervoersmiddelen. Ondanks elektrische fietsen al veel langer deel uitmaken van het verkeer, dateert de wetgeving aangaande pas van 1 oktober 2016. De wetgever voerde zo een volledig nieuw wettelijk kader in, waarin de verschillende categorieën worden opgenomen. Voor alle andere elektrische rijtuigen heerst er evenwel nog heel wat onduidelijkheid.

Elektrische fietsen, speed pedelecs en e-bikes? Wie ziet door het bos de bomen?

Eerst en vooral is een e-bike een verzamelnaam voor alle fietsen met elektronische aandrijving of ondersteuning. Simpel. Naargelang het doel, het vermogen en de aandrijfkracht van de elektronische motor worden de verschillende e-bikes onderverdeeld in subcategorieën.

In België wordt een onderscheid gemaakt tussen drie soorten e-bikes:

1. Een fiets met elektrische hulpmotor. Deze elektrische motor heeft een maximaal vermogen van 0,25 kW, ondersteunt tot maximum 25 km/u en wordt gekwalificeerd als rijwiel. Voor deze fietsen is geen speciaal rijbewijs nodig, evenmin een verplichte inschrijving, verzekering of uitrusting.
2. Een gemotoriseerde fiets. Dit voertuig is elk twee- , drie- of vierwielig voertuig met pedalen, heeft een maximaal vermogen van 1kW, ondersteunt tot maximum 25 km/u en heeft normaal als hoofddoel trapondersteuning. Deze fietsen worden gekwalificeerd als gemotoriseerd rijwiel en verschillen met de bovenstaande fietsen door hun iets zwaardere motor. Deze voertuigen moeten niet worden ingeschreven, maar indien ze zonder trapondersteuning kunnen rijden, is een WAM-verzekering verplicht. Bovendien mag men deze fietsen pas vanaf de leeftijd van 16 jaar besturen.
3. Een speed pedelec. Dit is de zwaarste categorie met een maximaal vermogen van 4kW en een topsnelheid van 45 km per uur. Een speed pedelec wordt gekwalificeerd als bromfiets, zodat men deze pas mag besturen vanaf de leeftijd van 16 jaar, de fiets moet worden ingeschreven en een nummerplaat noodzakelijk is. Bovendien moet de bestuurder over een rijbewijs AM of B beschikken en een helm dragen. Indien de speed-pedelec zonder trapondersteuning kan rijden is ook een WAM-verzekering noodzakelijk.

Wat met E-steps, elektronische skateboarden en monowheels? Verboden?

Hoe zit het dan met de E-step? Alle andere voertuigen in het verkeer benoemt de Wegcode in art. 2.15.2 als “voortbewegingstoestellen”. In deze groep wordt vervolgens nog eens het onderscheid gemaakt tussen:

1. een “niet-gemotoriseerd voortbewegingstoestel“, dit wil zeggen elk voertuig dat niet beantwoordt aan de definitie van rijwiel, dat door de gebruiker of de gebruikers door middel van spierkracht wordt voortbewogen en niet met een motor is uitgerust. Denk aan het skateboard of de klassieke step.
2. een “gemotoriseerd voortbewegingstoestel“, dit wil zeggen elk aangedreven voertuig met één of meer wielen, maar met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van 18 km per uur. Denk aan de elektrische rolstoel. Afhankelijk van de snelheid worden de gebruikers gelijkgesteld met voetgangers (stapvoets – 6 km/u) of met fietsers. De enige vereiste om een gemotoriseerd voortbewegingstoestel te besturen is de minimum leeftijd van 16 jaar.

Deze onderverdeling dateert van meer dan tien jaar terug, wanneer de nieuwe vervoersmiddelen nog niet bestonden, maar het is wel in deze laatste categorie dat we de E-steps, elektronische skateboarden en futuristische monowheels vandaag moeten onderbrengen. Evenwel vanuit de veronderstelling dat ze niet sneller dan 18 km per uur gaan, en net daar wringt het schoentje.

Vele van die voortbeweginstoestellen halen immers de 25 km/u om dat de Europese typegoedkeuring zulks toestaat aan de fabrikanten ervan, maar volgens de Belgische wegcode zijn ze dus eigenlijk niet toegelaten op de openbare weg, gelet op hun maximum snelheid.

Volgens de letter van de wet wordt het gemotoriseerd voortbewegingstoestel heden een motorvoertuig zodra het sneller dan 18 km/u kan halen, en moet dan ook voldaan zijn aan die vereisten: rijbewijs, helm, nummerplaat… De wetgeving loopt dus achter.

Minister van mobiliteit François Bellot heeft eerder dit jaar wel aangegeven dat de Belgische wetgeving zal geharmoniseerd worden met de Europese, door de maximumsnelheid van de voortbewegingstoestellen op te trekken naar 25 km/u. Veel onduidelijkheid zal hiermee worden opgelost.

Moet ik een verzekering afsluiten voor mijn E-step, monowheel of hoverboard?

De wet van 21 november 1989 benadrukt heden wél heel duidelijk dat ieder voertuig dat wordt aangedreven door een motor slechts toegelaten is op de openbare weg, indien de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe zij aanleiding kunnen geven, gedekt is door een verzekeringsovereenkomst. (WAM-Verzekering) Anders gezegd moeten voertuigen die vallen onder de categorie gemotoriseerde voortbewegingstoestellen dus verplicht een BA motorrijtuigverzekering afsluiten. Dat is wat vele mensen niet weten. Vele verzekeraars bieden vandaag de dag al wel een dekking aan, als aanvulling op de familiale verzekering.

Waar mag ik rijden met een nieuw voortbewegingstoestel?

In België is de wegcode hetzelfde voor alle voortbewegingstoestellen. De plaats waar je mag rijden hangt af van de snelheid.

Als je niet sneller gaat dan een voetganger (tot 6 km/u) dan mag je u verplaatsen op de stoep of in een voetgangerszone. Je bent dan onderworpen aan dezelfde regels als de voetgangers.

Als je sneller dan 6 km/u gaat wordt je door de Belgische wet beschouwd als een fietser. Op dat moment moet je rijden op het fietspad of, als er geen fietspad is, rechts op de weg of op de berm.

Let steeds goed op bij het gebruik van een gemotoriseerd voortbewegingstoestel en maak je duidelijk zichtbaar. Vele andere weggebruikers zijn immers nog niet gewend aan deze nieuwe vervoersmiddelen.

Op zoek naar een monowheel of e-step? Laat je steeds adviseren door professionele verkopers.