Levenslang rijverbod wegens lichamelijke ongeschiktheid (Art. 42 Wegverkeerswet)

De Rechter kan het verval van het recht tot sturen of rijverbod uitspreken wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid. In de praktijk is dat vaak het gevolg van een ernstig alcohol- of drugsmisbruik. Wanneer kan de rechter deze beveiligingsmaatregel nu precies uitspreken? Is het verval levenslang of kan men hier later nog op terugkomen?

Lichamelijke ongeschiktheid?

Art. 42 van de Wegverkeerswet:

“Verval van het recht tot sturen moet uitgesproken worden wanneer, naar aanleiding van een veroordeling of opschorting van straf of internering wegens overtreding van de politie over het wegverkeer of wegens een verkeersongeval te wijten aan het persoonlijk toedoen van de dader, de schuldige lichamelijk of geestelijk ongeschikt wordt bevonden tot het besturen van een motorvoertuig.
De uitspraak van dit verval is mogelijk in elke graad van veroordeling, ongeacht wie het rechtsmiddel heeft ingesteld.
De duur van het verval van het recht tot sturen is afhankelijk van het bewijs dat betrokkene niet meer ongeschikt is om een motorvoertuig te besturen”

Op basis van dit wetsartikel heeft de Rechter de mogelijkheid om een verval van het recht tot sturen (rijverbod) op te leggen wanneer een bestuurder lichamelijk of geestelijke ongeschikt zou zijn een voertuig te besturen. In de praktijk gaat het vooral om een ernstig alcohol- of drugsmisbruik.

Immers moet elke bestuurder voldoen aan de voorwaarden die beschreven staan in bijlage 6 bij het KB van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs. Deze bijlage bepaalt de minimumnormen en attesten inzake lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van een motorvoertuig.

Om na te gaan of de bestuurder voldoet aan deze voorwaarden, stelt de Rechter in de praktijk meestal een gerechtsdeskundige aan om de lichamelijke of geestelijke geschiktheid nader te onderzoeken. De gerechtsdeskundige zal bepaalde testen uitvoeren (een bloed-, urine- of haaranalyse) die kunnen wijzen op een chronisch gebruik of misbruik van alcohol of drugs.

Tot slot is het belangrijk te begrijpen dat het verval van het recht tot sturen (rijverbod) wegens lichamelijke of medische ongeschiktheid een beveiligingsmaatregel betreft en dus geen straf. Het onderscheid is vooral van belang om het rijbewijs ooit terug te krijgen en dus te worden hersteld in het recht tot sturen. Wanneer een levenslang rijverbod definitief werd uitgesproken als straf (kracht van gewijsde) kan men hier later bijvoorbeeld niet meer op terugkomen, behoudens de mogelijkheid van het genadeverzoek. Lees hieronder verder.

Wanneer gaat het rijverbod in?

Artikel 43 Wegverkeerswet:

Het verval van het recht tot sturen wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van de bestuurder gaat in bij de uitspraak van de beslissing wanneer deze op tegenspraak is gewezen en bij de betekening wanneer zij bij verstek is gewezen, niettegenstaande voorziening.

Het verval van het recht tot sturen gaat bij uw aanwezigheid in de Rechtbank dus meteen in vanaf de uitspraak. Dit in tegenstelling tot een verval of rijverbod dat wordt uitgesproken als straf. Daar gaat het rijverbod immers automatisch in op de vijfde dag na kennisgeving. Zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen zijn niet mee in deze termijn inbegrepen. Pas na de kennisname van de uitspraak heeft u aldus vier dagen tijd om uw rijbewijs in te dienen op de griffie van de politierechtbank die het verval uitsprak.

Indien u niet aanwezig was bij de uitspraak en u ook niet vertegenwoordigd werd door een advocaat, gaat het verval pas in vanaf de betekening van de beslissing door een gerechtsdeurwaarder.

De uitgesproken beveiligingsmaatregel uit art. 42 blijft verder ook van kracht, zelfs als u tijdig verzet of hoger beroep zou aantekenen.

Pas na een ontvankelijk verzet of een nieuwe andere beslissing in verzet of hoger beroep beroep wordt een einde gemaakt aan de toepassing van art. 42.

Hoe krijg je je rijbewijs terug na art. 42 Wegverkeerswet?

Artikel 44 Wegverkeerswet:

Hij die wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van het recht tot sturen vervallen is verklaard, kan, na minstens zes maanden te rekenen van de dag van de uitspraak van het vonnis dat in kracht van gewijsde is gegaan, een herziening vragen via een aan het openbaar ministerie gericht verzoekschrift voor het gerecht dat het verval heeft uitgesproken. Tegen de uitspraak van dit gerecht staat geen hoger beroep open.

Wordt het verzoek afgewezen dan kan geen nieuw verzoek worden ingediend voordat een termijn van zes maanden te rekenen van de datum van de afwijzing, is verstreken.

Wanneer men wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van het recht tot sturen vervallen is verklaard kan men aldus, na minstens zes maanden te rekenen van de dag van de uitspraak van het vonnis dat in kracht van gewijsde is gegaan, een herziening vragen via een aan het openbaar ministerie gericht verzoekschrift voor het gerecht dat het verval heeft uitgesproken. Tegen de uitspraak van dit gerecht staat geen hoger beroep open.

Het verzoekschrift wordt in de praktijk gestaafd met de medische bewijzen waaruit de onthouding van enig alcohol of druggebruik blijkt voor de laatste 6 maanden. Het openbaar ministerie zal de zaak terug voor de bevoegde Rechter brengen, die de maatregel kan opheffen, al dan niet na een nieuw onderzoek door de gerechtsdeskundige.

Wordt het verzoek afgewezen dan kan geen nieuw verzoek worden ingediend voordat een termijn van zes maanden te rekenen van de datum van de afwijzing, is verstreken. (Art. 44 Wegverkeerswet)

De advocaten van Advo-Recht.be zijn gespecialiseerd in verkeersrecht en staan u graag bij met de opmaak van een verzoekschrift conform art. 44 Wegverkeerswet.