De beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht

De beëindiging van een arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht in België is mogelijk wanneer een werknemer door ziekte of een medische aandoening definitief niet meer in staat is om zijn werk uit te voeren, en er geen uitzicht is op herstel of aangepast werk. Er moet een strikte procedure worden gevolgd, inclusief een medisch onderzoek en eventueel een bijdrage van € 1.800 aan het Terug Naar Werk-fonds door de werkgever. Zowel werkgevers als werknemers hebben rechten en plichten, en transparante communicatie is essentieel voor een eerlijke afhandeling.

Het beëindigen van een arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht is een complex en gevoelig proces. Het komt voor wanneer een werknemer door ziekte of een medische aandoening definitief niet meer in staat is om zijn of haar werk uit te voeren, zoals overeengekomen in de arbeidsovereenkomst. Dit gebeurt echter niet automatisch; er moet een strikte procedure worden gevolgd.

In deze blog lichten we toe hoe deze procedure verloopt, wat de voorwaarden zijn en welke rechten en plichten zowel werkgevers als werknemers hebben.

Wanneer kan de procedure voor medische overmacht worden opgestart?

De procedure voor medische overmacht kan alleen worden gestart als aan bepaalde voorwaarden is voldaan:

1. Minimale periode van arbeidsongeschiktheid:
   De werknemer moet minstens negen maanden ononderbroken arbeidsongeschikt zijn. Deze periode wordt onderbroken als de werknemer het werk hervat, zelfs als dit slechts gedeeltelijk is. Een werkhervatting (volledig of gedeeltelijk) van minder dan 14 dagen zal de periode van arbeidsongeschiktheid echter niet onderbreken.
2. Geen lopend re-integratietraject:
   De procedure kan alleen worden gestart als er geen actief re-integratietraject loopt voor de werknemer. Dit betekent dat alle mogelijkheden voor aangepast of ander werk al zijn onderzocht.

Hoe verloopt de procedure?

De procedure voor medische overmacht kan worden opgestart door zowel de werkgever als de werknemer (of zijn arts). Dit gebeurt via een aangetekende kennisgeving aan de andere partij en aan de preventieadviseur-arbeidsarts van de interne of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Deze brief moet de volgende elementen bevatten:

• Het recht van de werknemer om te vragen naar mogelijkheden voor aangepast of ander werk.
• Het recht van de werknemer om zich tijdens de procedure te laten bijstaan door de vakbondsafvaardiging.

Stappen in de procedure:

1. Medisch onderzoek door de preventieadviseur-arbeidsarts:
   De preventieadviseur-arbeidsarts onderzoekt of de werknemer definitief ongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren. Indien de werknemer hierom verzoekt, onderzoekt de arts ook de mogelijkheden voor aangepast of ander werk.
2. Vaststelling en beroepsprocedure:
   De arts deelt zijn bevindingen mee aan zowel de werknemer als de werkgever via een aangetekende zending. Sinds 20 juni 2024 wordt een aangetekende zending geacht ontvangen te zijn op de derde werkdag na de verzending ervan. De ontvanger kan wel nog bewijzen dat de werkelijke ontvangst van de zending op een ander moment plaatsvond. Als de werknemer het niet eens is met de vaststelling, kan hij beroep aantekenen binnen 21 kalenderdagen bij de arts van de sociale inspectie.
3. Onderzoek naar aangepast of ander werk:
   Als de werknemer hierom vraagt, moet de werkgever onderzoeken of aangepast of ander werk mogelijk is binnen het bedrijf. Dit resulteert in een concreet plan dat aan de werknemer wordt voorgelegd.

Wanneer is beëindiging wegens medische overmacht mogelijk?

De arbeidsovereenkomst kan worden beëindigd wegens medische overmacht (zonder dat daartegen nog beroep mogelijk is) als aan één van de volgende voorwaarden is voldaan:

1. Geen vraag naar aangepast werk:
   De werknemer heeft niet gevraagd om de mogelijkheden voor aangepast of ander werk te onderzoeken.
2. Geen mogelijkheid tot aangepast werk:
   De werkgever kan geen aangepast of ander werk aanbieden en motiveert dit in een verslag dat aan de werknemer en de preventieadviseur-arbeidsarts wordt bezorgd.
3. Weigering van aangepast werk:
   De werknemer heeft het door de werkgever aangeboden aangepaste of andere werk geweigerd.

Wat als de werknemer niet definitief ongeschikt is?

Als de preventieadviseur-arbeidsarts vaststelt dat de werknemer niet definitief ongeschikt is, eindigt de procedure zonder gevolg. De procedure kan pas opnieuw worden opgestart als de werknemer opnieuw negen maanden ononderbroken arbeidsongeschikt is.

Financiële bijdrage aan het Terug Naar Werk-fonds

Vanaf 1 april 2024 is er een belangrijke wijziging in de regelgeving. Werkgevers die een arbeidsovereenkomst beëindigen wegens medische overmacht, moeten een bijdrage van € 1.800 betalen aan het Terug Naar Werk-fonds, beheerd door het RIZIV. Deze bijdrage vervangt de vroegere verplichting om outplacementbegeleiding aan te bieden.

Verplichtingen voor de werkgever:

1. Kennisgeving en betaling:
   Binnen 45 kalenderdagen na beëindiging van de arbeidsovereenkomst moet de werkgever:
   • Het Terug Naar Werk-fonds informeren over de identificatiegegevens van de werkgever en de werknemer.
   • De bijdrage van € 1.800 betalen.
2. Sancties:
   Werkgevers die deze verplichtingen niet nakomen, riskeren een sanctie (niveau 2) volgens het Sociaal Strafwetboek.

Voordelen voor de werknemer:

De werknemer kan na beëindiging een beroep doen op gespecialiseerde dienstverlening via het Terug Naar Werk-fonds om zijn of haar sociaalprofessionele re-integratie te ondersteunen.

Conclusie

De beëindiging van een arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht is een ingrijpende beslissing die zorgvuldig en volgens de wettelijke procedures moet worden uitgevoerd.

Het is van cruciaal belang dat zowel werkgevers als werknemers op de hoogte zijn van hun rechten en plichten om mogelijke juridische gevolgen, zoals een verbrekingsvergoeding of een schadevergoeding wegens discriminatoir ontslag, te voorkomen. Vanaf de start van de procedure tot de uiteindelijke beëindiging van de arbeidsrelatie is het daarom aan te raden dat beide partijen zich laten bijstaan om ervoor te zorgen dat elke stap correct wordt gezet.